Een auto ontwerpen, een kunstwerk lassen, een windmolen bouwen van gerecyclede materialen. Bij de MDT-plek WALHALLAb kan het allemaal. Onder begeleiding van leraren maken jongeren er de mooiste dingen. Oprichter van de leer- en werkplaats Marco Mout ziet veel jongeren die uitvallen vanwege gedrags- of verslavingsproblemen. Hoge schulden zijn geen uitzondering. Marco’s filosofie: duidelijke communicatie. ‘Als je het niet benoemt, los je het probleem niet op.’
“Je moet in je leven geen leraren hebben, je moet ze zelf zoeken.” Die uitspraak van zijn vader bleef Marco altijd bij. Het gesprek komt naar aanleiding van iets dat hij op school meemaakte. ‘Ik was acht en ik wilde een vliegtuig bouwen. Een echte. Toen ik dat zei tegen mijn leraar, zei hij: dat is te ingewikkeld, kan je niet een plastic modelvliegtuig bouwen?’ Het toont haarfijn aan wat er volgens Marco mankeert aan onze opvattingen over onderwijs. ‘We definiëren onderwijs als een gebouw waar je dingen leert. School is belangrijk, maar het is niet de enige plek waar je leert. Eigenlijk is de hele wereld onderwijs. Daarom is MDT zo belangrijk. Wil je iets cools maken? Dan moet je weten hoe. Je moet leren hoe je de juiste kennis en mensen verzamelt. Daar kom je verder mee in het leven.'
Precies met die gedachte richtte hij MDT WALHALLAb op. ‘Jongeren vinden het gaaf, hier kan van alles wat op school niet mag. We doen meer dan alleen maar coole dingen maken, de helft van onze tijd is maatschappelijk werk. We praten veel met ouders en scholen. Dat is echt nodig, deze kinderen horen vaak alleen wat ze verkeerd doen. Ze moeten horen dat ze nodig zijn, hier creëren we dat gevoel van urgentie. Daarnaast communiceren we direct en realistisch met ze. Als een jongere binnenkomt met een bleke kop, weet je gewoon dat ‘ie de hele nacht wakker heeft gezeten om te gamen of te gokken. Dan vragen we dat, we gaan niet voorzichtig doen. Als je het niet benoemt, los je het probleem niet op.’
Veel van de WALHALLAb-jongeren hebben geldproblemen. ‘Die problemen komen overal voor, niet alleen bij jongeren uit laagopgeleide gezinnen. Vaak hebben ze ouders met een ongezonde omgang met financiën,’ vertelt Marco. Ook hier gaat hij voor de directe aanpak. ‘Veel jongens mailen mij dat ze gokschulden hebben. Ik stuur dan één woord terug: hoeveel? Vaak antwoorden ze daar liever niet op. Terwijl het natuurlijk enorm uitmaakt of het om vijfhonderd euro of vijf ton gaat. Benoem het bedrag en zeg hardop: ik ben gokverslaafd. Alleen zo kom je door die schaamte heen. Een pedagoog vergeleek mij ooit met César Millán, een bekende hondenfluisteraar. Hij zei: “Marco drukt je met je neus in de poep.” Het is even vervelend, maar daarna wordt het beter. Achteraf bedanken jongeren me vaak voor mijn duidelijkheid.’
Als de jongeren eenmaal binnen zijn, richt Marco zich vooral op hun gedrag. ‘We gaan het niet over de schulden hebben, maar over hun sociale gedrag. Daar zit de sleutel tot verandering. Het probleem is dat veel jongeren geloven dat hun sociale leven online is. Een jongen die hier kwam had massa’s vrienden, maar allemaal online. Toen hij moest verhuizen, vroeg hij online wie hem kon helpen. Niemand reageerde. Doordat ze altijd thuis zitten, raken deze jongeren geïsoleerd. Ze leren niet om live te interacteren met anderen. Ze hebben geen weerstand. Als ze dan buiten komen, vallen ze om als een rietje. Hier creëren we sociale interactie.’
De WALHALLAb-aanpak werkt. ‘Er kwam hier een meisje met ruim 7.000 euro schulden door online gokken. In het begin wilde ze nergens over praten, er was niks aan de hand. Wij zeiden geen enkele keer tegen haar: je bent fout bezig, je moet stoppen met gokken. We lieten haar zien wat haar verslaving precies kostte en hoe lang het afbetalen zou duren. Dat was een enorme shock voor haar, het kwam binnen. Samen maakten we een aflossingsplan, we betrokken haar ouders er ook bij.
Ondertussen ging ze hier met een leraar aan de slag met mode. Ze ontwerpt en maakt kleding, ze heeft talent. Nu gaat het beter, ze gokt niet meer en heeft haar schuld al grotendeels afgelost.' Zo’n 20% van de jongeren komen binnen met gokschulden, ziet Marco. Hij voorziet dat dat de komende jaren verder oploopt. Bij WALHALLAb blijft de deur voor hen openstaan.
